Czym są nawozy NPK i do czego służą?

Dla początkujących ogrodników i hodowców może być trudno wybrać z pozornie nieprzejrzanej oferty na półkach sklepów właściwą linię nawozów. Niewłaściwe żywienie roślin często może zniweczyć wszelkie wysiłki hodowlane. Wyjaśnimy, jak działają nawozy NPK, jakie informacje znajdziesz na etykiecie i według jakich kryteriów prawidłowo wybrać odpowiedni produkt dla twojego pomieszczenia do uprawy, szklarni lub ogrodu.

Przy uprawie większość ogrodników stosuje nawozy, którymi dostarczają roślinom składniki odżywcze. Dzieje się tak dlatego, że w większości metod ogrodniczych — od upraw w kontrolowanych warunkach pod sztucznym oświetleniem po ogrody zewnętrzne — z czasem dochodzi do wyczerpania podłoża, które przestaje zawierać wystarczającą ilość składników odżywczych dla prawidłowego rozwoju roślin.

Czym są składniki NPK

Wszystkie rośliny potrzebują do życia łącznie 17 pierwiastków odżywczych, a z wyjątkiem trzech z nich (tlenu, węgla i wodoru) wszystkie pobierane są z gleby, podłoża lub roztworu odżywczego. Korzenie przyjmują łącznie 14 pierwiastków, które dzielimy dalej według tego, jak istotne są z punktu widzenia odżywiania roślin.

• Podstawowe (makroelementy) składniki (azot, fosfor, potas, siarka, wapń, magnez) rośliny zużywają w największych ilościach, a ich niedobór powoduje poważne zaburzenia wzrostu lub obumarcie.
• Microelementy (chlor, żelazo, bor, mangan, cynk, miedź, molibden, kobalt) są potrzebne w niewielkich ilościach, ale ich niedobór również może wyrządzić roślinom duże szkody.

W praktyce najczęściej spotykamy się z sytuacją, że roślinom trzeba regularnie dostarczać trzy podstawowe pierwiastki — azot (N), fosfor (P) i potas (K).

Znaczenie NPK dla rozwoju i zdrowia roślin

Zapotrzebowanie na składniki NPK u roślin różni się w zależności od ich wieku, gatunku, warunków klimatycznych oraz metody uprawy. Wszystkie wymienione czynniki należy uwzględnić jeszcze przed rozpoczęciem nawożenia. Ważne jest stosowanie nawozów zawierających składniki NPK w odpowiedniej ilości i proporcji. jeśli tego nie zrobisz, rośliny mogą cierpieć na niedobory składników lub zostaną przenawożone i dosłownie „spalone” nadmiarem soli mineralnych w podłożu.

• Azot (N): Azotu rośliny potrzebują szczególnie do syntezy chlorofilu, zielonego barwnika niezbędnego w procesie fotosyntezy, a także jest on składnikiem aminokwasów i białek roślinnych. Niedobór azotu objawia się żółknięciem liści i spowolnieniem wzrostu. Rośliny najlepiej wchłaniają azot w postaci azotanów rozpuszczonych w wodzie. Polecanymi nawozami do dostarczenia azotu są organiczna emulsja rybna lub nawozy do wzrostu wegetatywnego.
• Fosfor (P): Fosfor jest ważny w fazach reprodukcyjnych roślin i przy tworzeniu struktur komórkowych. Niedobór fosforu objawia się ciemnieniem liści i mniejszymi kwiatami. Rośliny najlepiej pobierają go w postaci nieorganicznych fosforanów rozpuszczonych w wodzie. Polecanymi nawozami do uzupełnienia fosforu są guano nietoperzy oraz nawozy przeznaczone do wspierania kwitnienia.
• Potas (K): Potas jest kluczowy dla tworzenia kwiatów i zwiększa odporność roślin na choroby. Niedobór potasu objawia się przypalaniem brzegów liści i spowolnieniem wzrostu. Rośliny najlepiej pobierają go w postaci soli potasowych rozpuszczonych w wodzie. Polecanymi nawozami są nawozy wspierające kwitnienie, PK boostery oraz popiół palmowy.

Wybieramy nawóz NPK

Na opakowaniu każdego nawozu znajdziesz kilka podstawowych informacji, które pomogą dokładnie określić, do czego dana receptura jest przeznaczona i co zawiera.

• Trójka liczb oddzielonych myślnikiem (np. 2-1-2) określa zawartość podstawowych składników: azotu (N), fosforu (P) i potasu (K). Kolejność pierwiastków jest ustalona (N-P-K), a liczby oznaczają procentowy udział danego pierwiastka w całkowitej objętości nawozu.
• Szczegółowa analiza chemiczna zwykle precyzuje skład produktu, wymienia dodatkowe pierwiastki odżywcze w nawozie i podaje ich minimalną zawartość w produkcie.
• Lista soli, z których pozyskano składniki zawarte w nawozie. Zawiera przydatne informacje dla tych, którzy chcą łączyć nawozy od różnych producentów. Niektórych form soli mineralnych nie można łatwo mieszać bez ryzyka strącania się osadów. To także powód, dla którego niektóre nawozy mają składniki w oddzielnych butelkach.
• Tabele dawkowania powiedzą ci, jak często i w jakiej ilości stosować nawóz. Jeśli zaczynasz przygodę z uprawą, najlepiej trzymać się jak najdokładniej instrukcji producenta i nie mieszać różnych marek.

Czytaj także: Nawozy suche czy płynne — które lepsze do upraw w kontrolowanych warunkach?

Jak wybrać odpowiedni nawóz NPK według fazy wzrostu

Rośliny jednoroczne przechodzą w sezonie upraw dwie podstawowe fazy: wegetatywną (wzrost) i generatywną (kwitnienie). W miarę przechodzenia z jednej fazy do drugiej zmieniają się ich potrzeby żywieniowe. Ogólnie rzecz biorąc, w pierwszej części życia, podczas wzrostu wegetatywnego, gdy rośliny tworzą nowe korzenie, liście i pędy, potrzebują najwięcej azotu. W czasie kwitnienia rośnie zapotrzebowanie na fosfor. Potas zwykle jest pobierany w zrównoważonych ilościach przez cały cykl wegetacyjny.

Producenci nawozów dołączają do swoich produktów tabele dawkowania, które dokładnie wskazują, kiedy i w jakiej ilości nawozić. Są to jednak jedynie zalecenia, a doświadczony hodowca powinien znać dodatkowe czynniki wpływające na zużycie składników odżywczych, takie jak użyte medium uprawowe, temperatura i inne warunki klimatyczne, sposób i częstotliwość podlewania czy specyfika odmiany.

• Nawozy do wzrostu wegetatywnego
• Nawozy do fazy kwitnienia
• Nawozy do wzrostu i kwitnienia

Czytaj także: Nawozy na wzrost: do czego służą i jak je stosować