Faza wzrostu: Poradnik dla uprawiających na zewnątrz
Chcesz w tym roku w ogrodzie wyhodować silne i zdrowe rośliny i zebrać porządne plony? Zacząć musisz już w fazie wzrostu – okresie, kiedy rośliny budują korzenie, liście i łodygi, które później będą podstawą Twojego plonu. W naszym przewodniku doradzimy, jak wspierać wzrost wegetatywny przy uprawie na zewnątrz.
Rośliny w ciągu życia przechodzą przez dwa specyficzne okresy – fazę wegetatywną (wzrostu), kiedy rosną i tworzą liście, korzenie i łodygi, oraz fazę generatywną (kwitnienia), kiedy kwitną i tworzą nasiona. Długość faz wegetatywnej i generatywnej różni się u różnych gatunków; niektóre mają długą fazę wegetatywną i krótkie kwitnienie (np. drzewa), inne szybko przechodzą w fazę generatywną (np. rośliny jednoroczne), a u niektórych (np. bylin) fazy te cyklicznie powtarzają się przez kilka lat.
Może Cię zainteresować: Fotoperioda: Rośliny krótkiego i długiego dnia
Dlaczego ważne są zdrowe łodygi i korzenie
W fazie wzrostu ważne jest, aby rośliny wytworzyły wystarczającą ilość korzeni, liści i łodyg, ponieważ podczas kwitnienia skupią większość energii na tworzeniu kwiatów, owoców i nasion. Mówiąc prosto, bez mocnych łodyg i zdrowych liści oraz korzeni nie doczekasz się porządnych plonów. Łodygi podtrzymują liście, kwiaty i owoce oraz zawierają system przewodzący, który transportuje wodę i składniki odżywcze po całej roślinie. System korzeniowy pełni też kilka funkcji jednocześnie. Korzenie pobierają składniki odżywcze i wodę z podłoża i służą roślinom jako magazyn w okresach suszy. Dodatkowo wystarczająco głębokie i rozgałęzione korzenie gwarantują, że rośliny wytrzymają silny wiatr, co jest ważne przy uprawie na zewnątrz.
Wystarczająca ilość azotu
Podobnie jak u ludzi, również u roślin prawidłowy skład diety to połowa zdrowia. W ciągu całego życia rośliny potrzebują łącznie 17 różnych pierwiastków odżywczych. Niektóre pobierają je z powietrza i wody (węgiel, tlen, wodór), większość jednak pobierają z gleby za pomocą korzeni. Jeśli którymkolwiek z tych ważnych pierwiastków roślinom brakuje, odbije się to istotnie na ich zdrowiu. Żyzna gleba i odpowiednie nawozy są więc pierwszym krokiem, aby Twoje rośliny w fazie wegetatywnej były w formie i szybko tworzyły mocne łodygi oraz liczne korzenie. 
Trzema najważniejszymi składnikami odżywczymi w glebie są azot (N), fosfor (P) i potas (K), które rośliny zużywają w największych ilościach. W fazie wzrostu szczególną rolę odgrywa azot, który jest podstawowym budulcem białek, które są „cegiełkami” wszystkich komórek i tkanek roślinnych. Bez białek rośliny nie mogłyby tworzyć nowych liści, łodyg ani korzeni. Azot jest też składnikiem chlorofilu, zielonego barwnika umożliwiającego fotosyntezę, czyli przekształcanie światła w energię. Co więcej, azot jest częścią RNA i DNA oraz enzymów. Azot trafia do gleby kilkoma drogami:
Biologiczne wiązanie azotu: Niektóre bakterie (np. z rodzajów Rhizobium albo Azotobacter) przekształcają azot atmosferyczny (N₂) w amoniak (NH₃). Bakterie te żyją zarówno w glebie, jak i na korzeniach roślin bobowatych (groch, fasola, koniczyna). Sadzenie tych roślin na grządkach (zielony nawóz) to świetny naturalny sposób na zwiększenie ilości azotu w glebie.
Materia organiczna: Azot trafia do gleby również jako część rozkładającej się materii organicznej, którą mikroorganizmy glebowe przekształcają w azotany (NO₃⁻). Najskuteczniejszym sposobem dostarczenia materii organicznej do gleby jest kompost, humus i ściółkowanie.
Nawozy wzrostowe: Istnieje ogromna liczba typów nawozów, od całkowicie organicznych po w pełni mineralne, o działaniu powolnym lub szybkim, sypkie lub płynne. Wybór odpowiedniego zależy przede wszystkim od Twojego sposobu uprawy. Podczas uprawy w donicach przydają się płynne nawozy o szybkim działaniu, do gleby bardziej odpowiednie są warianty organiczne o wolnym uwalnianiu. Bez względu na wybrany typ, nawoz na wzrost powinien zawsze zawierać wysoki udział azotu (N).
Może Cię zainteresować: Nawozy na wzrost: Do czego służą i jak ich używać
Wspomagające pierwiastki odżywcze
Wapń (Ca) i krzem (Si) to dwa pierwiastki odżywcze, którym większość ogrodników uprawiających na zewnątrz nie poświęca wiele uwagi, ponieważ zwykle jest ich wystarczająco w glebie. Niemniej jednak niedobór krzemu lub wapnia w fazie wzrostu może mieć zasadniczy wpływ na rośliny, ponieważ oba te pierwiastki bezpośrednio wpływają na wytrzymałość ścian komórkowych. Gdy roślina otrzymuje wystarczającą ilość krzemu i wapnia, ma mocniejsze liście i łodygi i lepiej odpiera wiatr, suszę i patogeny.
Wapń: Ten pierwiastek jest kluczowy dla rozwoju nowych komórek i reguluje także transport wody i składników między komórkami. Niedobór wapnia u roślin objawia się zdeformowanymi lub obumierającymi młodymi liśćmi i spowolnionym wzrostem. Dobrym źródłem wapnia przy uprawie na zewnątrz jest dolomitowy wapień, który również pomaga zmniejszyć kwasowość gleby. Szybkim źródłem wapnia dla roślin w fazie wzrostu są płynne nawozy zawierające wapń i azot (CalMag). Wapń zawiera także rozkładająca się materia organiczna, na przykład w kompoście lub przy ściółkowaniu.
Krzem: Przy uprawie na wolnej glebie krzem jest roślinom szeroko dostępny, ale jeśli uprawiasz na przykład w kokosie lub w inertnych podłożach, twoje rośliny mogą go brakować. Krzem zwiększa wytrzymałość ścian komórkowych i dzięki temu rośliny lepiej znoszą wysokie temperatury, suche powietrze i suszę. Jeśli chcesz szybko dostarczyć roślinom krzem i ochronić je przed gorącą pogodą, wypróbuj krzem w formie oprysku liściowego, na przykład Terra Aquatica Silicate.
Podlewanie i wilgotność gleby
Faza wegetatywna to okres szybkiego i intensywnego wzrostu i rośliny potrzebują regularnego dopływu wody. Szczególnie młode rośliny z rozwijającymi się korzeniami mogą być znacznie zahamowane przez suszę. Z drugiej strony przemoczenie podłoża może spowodować gnicie korzeni i rozwój pleśni. Dlatego przy podlewaniu roślin uprawianych na zewnątrz warto przestrzegać tych zasad:
- Podlewaj raczej częściej, ale mniejszymi ilościami, zamiast jednorazowo dużą porcją.
- Regularnie sprawdzaj wilgotność gleby – powinna być wilgotna w dotyku, ale nie rozmokła.
- Podlewaj rano lub wieczorem.
- W okresie intensywnych opadów zadbaj o odpowiedni drenaż gleby.
Po więcej przydatnych wskazówek i porad zarówno dla upraw zewnętrznych, jak i wewnętrznych odwiedź naszego Blog Higarden!