Hydroponika — na czym polega i jak zacząć?

Hydroponia jest nowoczesnym i bardzo czystym sposobem uprawy roślin bez gleby w roztworze odżywczym. Mówiąc prosto, do takiej uprawy potrzebujesz tylko rośliny, roztworu odżywczego oraz medium uprawowego do umocowania rośliny w doniczce. Uprawa ziół, owoców i warzyw jest łatwiejsza dzięki systemowi hydroponicznemu, których jednak istnieje kilka rodzajów, dlatego między innymi doradzimy, jak odnaleźć się w poszczególnych systemach uprawy.

Hydroponiczna uprawa roślin jest wśród hodowców naprawdę bardzo popularna. Nic dziwnego. Oto główne zalety hydroponii:

• Pełna kontrola nad odżywianiem roślin przez cały cykl uprawy.
• Większa efektywność uprawy powiązana z wyższymi plonami.
• Przy prawidłowej pielęgnacji systemu hydroponicznego jest to bardzo czysta metoda uprawy, co oznacza:
  • Mniejsze ryzyko wystąpienia szkodników lub chorób roślin.
  • Znacznie mniej bałaganu.

Zwykła ziemia zawiera wiele substancji organicznych i nieorganicznych, które roślina wykorzystuje, i potrafi dzięki temu rosnąć bez większej pomocy nawozów.

Media hydroponiczne, z którymi hodowcy zwykle osiągają najlepsze rezultaty, to: 

• włókno kokosowe
• keramzyt (hydroton)

Dawniej używano także na przykład perlit, ale uprawa hydroponiczna w perlitu należy już do przeszłości.

Przy uprawie hydroponicznej zwróć szczególną uwagę na wybór medium do ukorzeniania, czyli kostek do sadzenia. Na przykład Jiffy nie jest odpowiednie do hydroponii, ponieważ często dochodzi do uwalniania zanieczyszczeń, które zatykają pompy lub przewody systemu nawadniającego. Natomiast zdecydowanie możemy polecić do hydroponii rockwool lub stonewool, a w szczególności kostki do sadzenia Grodan.

Wyżej wymienione media uprawowe są inertne, co oznacza, że nie zawierają żadnych składników odżywczych i należy uzupełnić wszystkie niezbędne elementy dla zdrowego rozwoju roślin za pomocą roztworu odżywczego, czyli wody połączonej ze składnikami odżywczymi pochodującymi z wysokiej jakości nawozów hydroponicznych.

Nawozy do hydroponii omawiamy bardziej szczegółowo także w oddzielnym artykule: Jakie są najlepsze nawozy do hydroponii i jak je prawidłowo stosować?

Wspólną cechą nawozów hydroponicznych jest ich mineralne (inorganic) skład. Hodowcy, dla których priorytetem jest naturalne nawożenie, a jednocześnie lubią hydroponię, coraz częściej zajmują się bioponią, najczęściej korzystając z produktów marki Terra Aquatica. Bioponia to w zasadzie organiczna forma hydroponii. O tej metodzie przeczytasz więcej w artykule: Co to jest bioponie?

Nasz TIP: Oprócz legendarnego producenta Terra Aquatica (dawniej General Hydroponics) polecamy także nowość w naszym asortymencie, mianowicie najelpsze brytyjskie nawozy z naciskiem na badania.

Co powinieneś przemyśleć, zanim przystąpisz do praktycznej hydroponii? Odpowiedz sobie przede wszystkim na następujące pytania:

• Jaki jest twój budżet?

Przy mniejszym budżecie wystarczy na początek, gdy możesz "wypróbować" hydroponię na pierwszych roślinach za pomocą prostych, ale praktycznych systemów pasywnych (patrz niżej). Przy większym budżecie możesz pozwolić sobie na zaawansowany system hydroponiczny, który umożliwia efektywną uprawę roślin na większą skalę przy zużyciu energii elektrycznej i wykorzystaniu dodatkowego osprzętu (patrz niżej).

• Ile czasu i wysiłku chcesz poświęcić swoim roślinom?

Hydroponia wymaga więcej niż tylko regularnego podlewania. Trudno będzie cieszyć się pięknymi, bujnymi kwiatami czy smacznymi owocami, jeśli nie będziesz liczyć się z faktem, że w trakcie cyklu uprawy trzeba regularnie kontrolować i mierzyć przewodność elektryczną (EC) oraz wartości pH roztworu odżywczego za pomocą miernika EC i pH.

Zwłaszcza bardziej złożone systemy hydroponiczne wymagają regularnej konserwacji i czyszczenia. Dokładniejsze informacje o utrzymaniu systemów hydroponicznych znajdziesz w oddzielnym artykule TUTAJ.

• Jakie konkretne rośliny lub uprawy zamierzasz prowadzić i w jakiej skali?

Na tej podstawie pomożemy wybrać odpowiedni rozmiar namiotu uprawowego wraz z akcesoriami oraz samego systemu hydroponicznego.

Systemy hydroponiczne dzielimy ogólnie na aktywne i pasywne.

• Pasywne systemy hydroponiczne, takie jak popularny system AutoPot 1Pot (na zdjęciu poniżej), nie zużywają energii elektrycznej. Nie potrzebują też żadnych przełączników ani pomp. Wystarczają im siły grawitacji z zbiornika, który zazwyczaj jest częścią systemu. To doskonały wybór zwłaszcza dla początkujących, którzy chcą najpierw wypróbować hydroponię na kilku mniejszych roślinach.
• Zalety: niska cena zakupu i minimalne koszty eksploatacji oraz utrzymania.
• Wady: brak zaawansowanych możliwości dawkowania i harmonogramowania podlewania, odpowiednie tylko do uprawy na małą skalę, wymagana obecność opiekuna.

• Systemy hydroponiczne z recyrkulacją, do których należy na przykład Atami Wilma (na zdjęciu poniżej), umożliwiają pełną kontrolę nad procesami uprawy: nad harmonogramem podlewania i optymalnym dostarczaniem składników odżywczych. Niezaprzeczalną zaletą aktywnych systemów hydroponicznych jest wykorzystanie pomp cyrkulacyjnych, dzięki którym możesz wyjechać na kilka dni z pewnością, że twoje rośliny będą pielęgnowane zgodnie z planem uprawy. Zaletą jest także możliwość stosowania LED oświetlenia, które jest wydajne energetycznie.
• Zalety: oszczędność nawozów, które krążą w systemie zamiast być wylewane, pełna kontrola nad procesami uprawy, autonomiczna praca, niemal nieograniczone możliwości w zależności od skali i budżetu, kompatybilność z różnymi mediami uprawowymi, dłuższa żywotność.
• Wady: wyższe koszty zakupu i eksploatacji, zużycie energii elektrycznej, bardziej wymagająca konserwacja.

Przykładem recyrkulacji hydroponicznej są także kompletne systemy płyt kopułowych (nawierzchniowych) od GHE.

• Run2waste (zwane też Run-to-waste lub RTW) to proste systemy hydroponiczne. Jak sama nazwa wskazuje, przy tej metodzie podlewanie jest aplikowane aż do momentu, gdy nadmiar wypłynie z strefy korzeni do zbiornika odpadowego, po czym jest usuwany i nie wraca ponownie do systemu (w przeciwieństwie do wspomnianych wcześniej systemów recyrkulacyjnych, gdzie nawozy rozpuszczone w wodzie są poddawane recyclingowi). Ilustracją uprawy hydroponicznej metodą RTW jest obrazek.
• Zalety: z praktycznego punktu widzenia przede wszystkim bezpieczniejsza uprawa roślin.
• Wady: wyższe koszty eksploatacji.

Dla systemów hydroponicznych obowiązuje zasada, że im mniejszy system, tym bardziej podatny na wahania parametrów oraz że im większy zbiornik, tym lepiej. To tyle jeśli chodzi o ich ogólny podział na aktywne i pasywne.

Warto zapoznać się również ze specyfiką, zaletami i wadami poszczególnych systemów przypisanych konkretnym metodom hydroponicznym. Są to:

• NFT — systemy hydroponiczne oraz NFT systemy pionowe
• Ebb and flow — systemy zalewowe (ebb and flow)
• Drip - systemy nawadniania kroplowego

Najbardziej efektywną metodą uprawy jest aeroponia. Ten sposób uprawy wiąże się jednak z najwyższym ryzykiem, ponieważ jeśli zabraknie prądu i przestaną działać pompy, wszystkie rośliny podłączone do systemu mogą obumrzeć. Systemy aeroponiczne posiadają specjalne komory z dyszami, w których korzenie roślin swobodnie wiszą i „oddychają”, efektywnie wchłaniając składniki odżywcze z mikrokropelek osadzających się na nich. Najwydajniejszy, najbardziej efektywny, najbardziej dynamiczny i elastyczny system hydroponiczny/aeroponiczny na rynku GrowStream od marki Terra Aquatica łączy w praktyce cechy aeroponii i hydroponicznych NFT systemów.

Należy również pamiętać, że nie wszystko opłaca się uprawiać hydroponicznie — po prostu nie zawsze to się kalkuluje. Typowym przykładem są ziemniaki.

To by było na tyle. Hydroponia wymaga chęci do nauki i doskonalenia się. Pozwala zaczynać przy minimalnych kosztach i stopniowo rozwijać się tak daleko, jak tylko zechcesz. Jeśli potrzebujesz pomocy, skontaktuj się z nami na znany adres e-mail info@higarden.cz. A na rozpoczęcie przygody z hydroponią mamy dla Ciebie jeszcze TIP książkowy: William Texier - Hydroponie dla każdego. To idealny pierwszy krok dla każdego zainteresowanego hydroponią.