Przewodnik po podłożach uprawowych

Podłoża uprawowe są kluczowe dla powodzenia upraw roślin, zarówno w warunkach domowych, jak i w profesjonalnym rolnictwie. Od tradycyjnych mieszanek glebowych po nowoczesne podłoża kokosowe czy wełnę mineralną – każdy rodzaj medium uprawowego ma swoje specyficzne właściwości i zastosowanie. Poznaj zalety i wady poszczególnych podłoży uprawowych i znajdź najbardziej odpowiednie dla swoich roślin.

Podłożem uprawowym nazywamy materiał lub mieszankę przeznaczoną do uprawy roślin, który służy jako medium zatrzymujące wodę, powietrze i składniki odżywcze pobierane przez korzenie roślin. Podłoże uprawowe może składać się z materiałów organicznych, takich jak ziemia, włókno kokosowe, keramzyt, lub z materiałów inertnych, takich jak perlit, wermikulit czy wełna mineralna (rockwool).

Podłoża kokosowe

Podłoża kokosowe są wytwarzane z drobno rozdrobnionego włókna kokosowego i łupin orzechów kokosowych. Dodatkową zaletą tego medium uprawowego jest to, że łączy zalety podłoży bezglebowych i glebowych, dzięki czemu oferuje wszechstronne zastosowanie. Podłoża kokosowe wykorzystasz przy uprawie w donicach z podlewaniem ręcznym i systemami nawadniającymi, na zewnątrz na grządkach oraz w szklarni.

Jeśli wybierzesz kokos jako medium uprawowe, nie obejdziesz się bez rozpuszczalnych w wodzie nawózów do przygotowania roztworu odżywczego do hydroponiki. Czyste podłoże kokosowe nie zawiera bowiem żadnych składników odżywczych i służy roślinom jedynie do zakorzenienia, którym musisz dostarczyć wodę i pożywienie. Podłoża kokosowe doskonale zatrzymują wodę i jednocześnie chronią rośliny przed przelewaniem, dlatego jest to medium odpowiednie także dla początkujących. Jedyną rzeczą, na którą musisz uważać, jest niedopuszczenie do całkowitego wyschnięcia podłoża kokosowego, ponieważ straci zdolność zatrzymywania wody.

Zalety: neutralne pH, wspiera rozwój pożytecznych bakterii i grzybów, doskonałe właściwości retencyjne, uniwersalne zastosowanie

Wady: brak składników odżywczych, niskiej jakości mieszanki mogą zawierać wysoką zawartość soli, niektóre podłoża kokosowe należy przed użyciem zbuforować

Rockwool

Rockwool to wełna mineralna wytwarzana z roztopionej skały bazaltowej (czedič), która następnie formowana jest w kostki lub maty. Efektem jest medium inertne, które doskonale zatrzymuje wodę i powietrze i świetnie nadaje się do upraw hydroponicznych, kiełkowania nasion i ukorzeniania. Standardowa wełna mineralna jest wykonana tak, że 18 % objętości przeznaczone jest dla powietrza, nawet przy pełnym zalaniu. Jednocześnie wełna mineralna wysycha równomiernie, więc korzenie roślin mają stały dostęp do wody.

Podobnie jak w przypadku innych podłoży bezglebowych, wełna mineralna nie zawiera składników odżywczych i trzeba wyżywiać rośliny za pomocą nawozów do hydroponii. Rockwool sam w sobie ma wysokie pH, dlatego kostki lub maty należy przed użyciem najpierw namoczyć w kwaśnym roztworze o pH 5,5. Najpierw dostosuj pH odstanej wody do wymaganej wartości za pomocą kwasu do obniżenia pH, a następnie dokładnie przepłucz medium. Od tego momentu pH roztworu odżywczego nie powinno przekroczyć wartości 6,1, aby zrównoważyć zasadowość wełny mineralnej.

Zalety: inertne i sterylne medium, wysoka zdolność zatrzymywania wody i powietrza, możliwość wielokrotnego użycia

Wady: przy nieostrożnym obchodzeniu może podrażniać skórę i oczy, konieczna korekta pH, nie zawiera węgla niezbędnego dla życia mikroorganizmów

Keramzyt

Keramzyt, znany także jako LECA, to porowaty materiał powstały przez wypalenie gliny w wysokiej temperaturze. Przypomina małe, lekkie kamyczki, które można stosować jako dodatek do gleby w różnych systemach hydroponicznych (run-to-waste, DWC, NFT, ebb and flow, nawadnianie kroplowe) lub jako medium do umocowania roślin przy uprawie aeroponicznej.

Jeśli użyjesz keramzytu jako samodzielnego medium uprawowego, musisz dostarczyć roślinom wszystkie składniki odżywcze w podlewce w postaci rozpuszczalnych w wodzie nawozów. Dodatkowo, podobnie jak w przypadku rockwoolu, należy najpierw przepłukać podłoże i starannie monitorować pH roztworu odżywczego przez cały cykl uprawy.

Zalety: nie ulega rozkładowi, pH neutralne, zatrzymuje wodę i składniki odżywcze, dobre napowietrzenie strefy korzeniowej

Wady: przy nieostrożnym obchodzeniu może podrażniać skórę i oczy, konieczna korekta pH, nie zawiera węgla niezbędnego dla życia mikroorganizmów

Perlit i wermikulit

Perlit i wermikulit powstają przez podgrzewanie skały do wysokiej temperatury. W przypadku perlitu efektem jest jasno biała kruszywa z lekkiego kamienia. Wermikulit ma nieco drobniejszą strukturę i ochrową barwę.  Perlit i wermikulit są wykorzystywane jako dodatek do podłoży ogrodniczych i kokosowych, przy kiełkowaniu i ukorzenianiu lub jako medium w uprawie hydroponicznej z wykorzystaniem systemów nawadniania.

Perlit i wermikulit są podłożami inertnymi, przy których całą odżywkę trzeba dostarczyć roślinom w formie roztworu odżywczego do hydroponii. Wermikulit różni się od perlitu tym, że ma wyższą zdolność zatrzymywania wody i składników odżywczych i z czasem ulega rozkładowi, co może nieznacznie podnosić pH w okolicy strefy korzeniowej. Perlit jest trwalszy, nie ulega rozkładowi i nie wpływa na pH strefy korzeniowej, ale z drugiej strony ma minimalną zdolność zatrzymywania wody i składników odżywczych.

Zalety: sterylne, prawie lub całkowicie neutralne pH, dobry dostęp powietrza do korzeni

Wady: nieodnawialne źródło, drażniący pył, drobne cząstki mogą zapychać systemy nawadniania

Glebowe podłoża ogrodnicze

Glebowe podłoża ogrodnicze są tradycyjnym medium uprawowym, które może mieć wiele postaci. Podłoża wysiewne do kiełkowania nasion lub ukorzeniania, Podłoża odciążone na pierwsze tygodnie życia roślin, mieszanki średnio i silnie nawożone lub mieszanki glebowe odpowiednie do uprawy organicznej. Podłoża ogrodnicze wykorzystasz przy uprawie w donicach z podlewaniem ręcznym i systemami nawadniającymi, na zewnątrz na grządkach oraz w szklarni.

Główną zaletą gleby jako medium uprawowego jest naturalna zawartość składników odżywczych, które gleba oferuje, lub producent może dodać nawozy do mieszanki, które służą roślinom jako odżywianie w pierwszych tygodniach po posadzeniu. Przy uprawie w podłożach glebowych można stosować nawozy do uprawy w glebie, w tym sole mineralne w formie roztworu odżywczego, proszku lub na przykład peletów o stopniowanym uwalnianiu. Jednocześnie masz możliwość uprawiać całkowicie bez chemii za pomocą czysto organicznych nawozów. Dzięki wysokiej zdolności buforowej mieszanki glebowe potrafią lepiej radzić sobie z wahaniami pH niż inne podłoża, dlatego są odpowiednim wyborem dla początkujących hodowców.

Przegląd podłoży uprawowych