Techniki formowania i szkolenia roślin
Jak łatwo wpłynąć na kształt roślin, aby wykorzystać je jak najlepiej? Dzięki właściwemu formowaniu można zebrać obfity plon nawet z mniejszej przestrzeni. Przygotowaliśmy dla was przegląd najpopularniejszych technik stosowanych zarówno przez hobbystycznych hodowców, jak i profesjonalnych producentów.
Doświadczeni uprawiający wiedzą, że plon to nie tylko genetyka czy odżywianie. Kluczową rolę odgrywa też struktura rośliny. Techniki takie jak supercropping, schwazzing czy ScrOG pozwalają celowo modyfikować wzrost, zwiększyć efektywność oświetlenia i osiągnąć znacznie lepsze rezultaty. Przypomnijmy sobie, jak działają i kiedy je stosować.
Topping: Przycinanie wierzchołków
Podstawowa technika, którą powinien opanować każdy uprawiający. Polega na prostym przycięciu wierzchołków roślin tak, aby doszło do rozgałęzienia. Większość opiekunów przycina rośliny po raz pierwszy, gdy mają trzy piętra prawdziwych liści, z wyjątkiem niektórych specyficznych stylów uprawy (np. SoG). Po przycięciu z głównego pędu wyrastają dwa nowe wierzchołki, a cztery boczne gałęzie na niższym piętrze rosną szybciej. Roślina powinna w ten sposób mieć około sześciu nowych wierzchołków mniej więcej na tej samej wysokości.
Można przycinać wielokrotnie, ale tylko w fazie wegetatywnej (wzrostu). Po przełączeniu na kwitnienie usuwanie wierzchołków jedynie pozbawi was przyszłych pąków. Im częściej przycinacie rośliny, tym bardziej krzewiaste się staną.
Fimming: Zrywanie/ściskanie wierzchołków
Technika zaśpieniania wierzchołków, o której mówi się, że powstała przez przypadek — stąd jej angielska nazwa F* I Missed. Fimming polega na przycięciu wierzchołków tak, aby pozostało ich na roślinie około 20%. Przy udanym zabiegu roślina zamiast dwóch wierzchołków tworzy cztery lub więcej nowych, blisko siebie. Efektem są niskie rośliny z pąkami ulokowanymi blisko siebie i wysokim plonem.
Defoliacja: Usuwanie liści
Liście to miejsce fotosyntezy i są niezbędne dla roślin. Mimo to większość opiekunów regularnie je odsłania. Zazwyczaj robi się to, aby poprawić przenikalność korony dla światła i powietrza, co pomaga zapobiegać pleśniom i zwiększa plony. Z defoliacją nie można jednak przesadzać — trzeba wiedzieć, kiedy i które liście usuwać.
W fazie wegetatywnej: Panuje mit, że usunięcie dużych liści skłoni rośliny do skierowania energii na tworzenie nowych wierzchołków. W rzeczywistości spowoduje to spowolnienie wzrostu. Dlatego w fazie wzrostu usuwajcie tylko liście, które zacieniają niższe gałęzie, rosną do wnętrza rośliny, dotykają podłoża lub znajdują się w cieniu. Pozbywajcie się też żółknących i suchych liści.
W fazie kwitnienia: Choć rośliny w czasie kwitnienia także potrzebują liści, delikatna defoliacja pomaga tworzyć lepsze mikroklimaty i zapobiegać pleśniom. Zwłaszcza przy uprawie w pomieszczeniach warto usunąć liście z najniższych pięter, do których nie dociera światło. Usuńcie też większe liście, które zacieniają dojrzewające pąki. Zbliżając się do zbiorów, regularnie usuwajcie również żółknące i usychające liście.
Schwazzing: Ekstremalna defoliacja
Liście, które otrzymują wystarczającą ilość światła, fotosyntezują i tworzą węgiel będący źródłem cukrów dla innych części rośliny. Z kolej zacienione liście magazynują węgiel i fotosyntezują minimalnie. Dlatego usunięcie zacienionych liści pomaga roślinom lepiej wykorzystać dostępny węgiel i prowadzi do wyższych plonów.
Schwazzing to metoda spopularyzowana przez J. Haupta w książce „Three A Light”, polegająca na wielokrotnym, ekstremalnym odlistnieniu w pierwszych trzech tygodniach kwitnienia. Efektem są niższe rośliny z długimi pąkami, także na dolnych gałęziach.
Jak to zrobić: Pierwszego dnia kwitnienia usuń wszystkie duże (wachlarzowe) liście. Nie tylko zwiększy to przepuszczalność korony, ale zmusi rośliny do skupienia się na tworzeniu nowych pąków zamiast wydłużaniu łodyg — pozostaną bardziej zwarte i mniej się wyciągną. Pamiętajcie, że pozbawiając rośliny dużych liści, tracą one też znaczną rezerwę składników odżywczych. W ciągu następnych dziesięciu dni zwiększcie dawkę nawozów o około 20% z przewagą fosforu i potasu (formuła na kwitnienie).
Drugie odlistnienie wykonajcie 20. dnia fazy kwitnienia i znów usuńcie tylko duże liście. Uważajcie, aby nie uszkodzić powstających kwiatów. W trzecim tygodniu kwitnienia roślina powinna mieć już za sobą fazę wydłużania łodyg, a dzięki pierwszemu przycięciu pąki powinny rosnąć blisko siebie. Po drugim odlistnieniu kwiaty rozwiną się blisko siebie, a rezultatem będą długie pąki. Zaletą schwazzingu jest m.in. to, że w porównaniu z tradycyjnym podejściem nie ma potrzeby przycinania dolnych gałęzi, ponieważ dzięki braku liści także one otrzymają wystarczająco światła i zbierzecie na nich ładne pąki.
ScrOG: Przeplatanie w siatce
Screen of Green (ScrOG) to technika formowania roślin do płaszczyzny poziomej za pomocą siatki lub kratki. Ma to niezliczone zalety, zwłaszcza przy uprawie w pomieszczeniach pod sztucznym oświetleniem. Jeśli zostawicie rośliny bez nadzoru, zawsze będą rosnąć bardziej w górę niż na boki. Główny pęd znajdzie się zbyt blisko lampy uprawowej, podczas gdy wierzchołki na niższych piętrach otrzymają mało światła. Celem przeplatania w siatce jest stworzenie jednorodnej powierzchni wierzchołków, które wszystkie otrzymują maksymalną energię ze świateł.
Jak to zrobić: Umieść siatkę wspierającą na wysokości 20–30 cm nad podstawą rośliny. Zacznij przeplatać wierzchołki, gdy urosną około 5 cm ponad oczka siatki. Stopniowo prowadź główne gałęzie we wszystkich kierunkach i gdy siatka niemal całkowicie się wypełni, przełącz na kwitnienie i kontynuuj przeplatanie przez kolejne dwa–trzy tygodnie, aż nastąpi pełne kwitnienie i rośliny przestaną się wyciągać.
LST: Zginanie pędów
LST (Low Stress Training) to łagodna metoda kształtowania roślin, przy której gałęzie są powoli zginane i wiązane. Zginanie pędów można wykorzystać na wiele sposobów — od rozciągnięcia korony i odsłonięcia dolnych gałęzi na światło po formowanie fotogenicznych bonsai roślin. Można też zginaniem poradzić sobie z przerośniętymi roślinami we wczesnej fazie kwitnienia.
Jak to zrobić: Za pomocą miękkiego drutu wiążącego, sznurka lub plastikowych klamerek zacznij zginać główny pęd, a później także boczne gałęzie na zewnątrz od środka rośliny. Odsłonicie w ten sposób więcej powierzchni liści pod światło i wspomożecie wzrost nowych pędów. LST stosuj wyłącznie w fazie wegetatywnej i w pierwszych tygodniach kwitnienia, dopóki pędy są jeszcze elastyczne.
Supercropping: Złamanie pędów
Supercropping to technika polegająca na celowym naruszeniu wewnętrznej struktury pędu tak, aby się zgiął, ale nie pękł. Roślina na ten stres reaguje pogrubieniem uszkodzonego miejsca i intensywniejszym wzrostem w innych częściach. Złamanie pędów należy do zaawansowanych technik i wymaga pewnej wprawy.
Jak to zrobić: Wybierz elastyczny pęd w fazie wzrostu i delikatnie ściśnij go między palcami oraz masuj, aż lekko ustąpi. Następnie zgnij pęd w pożądanym kierunku. Jeśli gałąź nie chce utrzymać nowej pozycji, przywiąż ją lub oprzyj. W ciągu kilku dni roślina utworzy na uszkodzonym pędzie zgrubiałe „stawy”.
Kształtowanie roślin to droga do lepszych rezultatów bez konieczności zmiany odżywiania czy oświetlenia. Zacznij od prostych technik, takich jak topping czy LST, i stopniowo odkrywaj, co najbardziej odpowiada waszym roślinom.
Czy interesują Was nowości z branży uprawy i porady dla początkujących i zaawansowanych uprawiających? To wszystko i znacznie więcej znajdziecie na naszym blogu Higarden.