Jak postępować z pozostałościami po zbiorze

Głównym celem większości hodowców jest zebrać niepyłkowane kwiaty pełne substancji czynnych i terpenów. Co jednak zrobić z „pozostałościami” – czyli trimem, liśćmi, łodygami i korzeniami? Dla większości hodowców to zwykłe odpady trafiające do kosza lub kompostu, ale to duża szkoda. Te części rośliny zawierają cenne substancje, które można przekształcić w domowe lekarstwa, kosmetyki lub przysmaki.

Zbiór to dla hodowców zawsze czas radości, ale też więcej pracy. Pamiętaj, że jeśli zdecydujesz się wykorzystać liście lub korzenie, powinieneś traktować je podczas zbioru i suszenia z taką samą starannością jak kwiaty. Przy suszeniu dbaj o właściwe warunki, czyli niską wilgotność powietrza około 55%, temperaturę w zakresie 18-21 °C, ciemność i dopływ świeżego powietrza. W żadnym wypadku nie używaj do dalszego przetwarzania spleśniałej suszyny ani roślin traktowanych pestycydami.

Może Cię zainteresować: Jak zebrać najbardziej aromatyczne rośliny z uprawy zewnętrznej

Liście przykwiatowe (sugar leaves)

Nazwą „sugar leaves” określamy małe liście otaczające kwiaty, które są pokryte trichomami i zawierają stosunkowo dużą ilość kannabinoidów oraz terpenów. Przygotujesz z nich efektywne ekstrakty, nalewki czy maści, albo możesz je wykorzystać podobnie jak kwiaty (pozyskiwanie żywicy, waporyzacja mieszanek ziołowych).

Pamiętaj, że CBD w suszu występuje w formie kwasowej (CBDA), która po spożyciu jest nieaktywna. Aby CBDA przekształciło się w CBD, należy najpierw zdekarboksylować susz, czyli podgrzać go do odpowiednio wysokiej temperatury przez określony czas. Dekarboksylacja w pewnym stopniu zachodzi podczas samego gotowania oleju czy maści, ale dla lepszych efektów końcowego produktu warto susz najpierw obrobić termicznie.

• Wzbogacone masło lub olej: Kannabinoidy bardzo dobrze wiążą się z tłuszczami, dlatego gotowanie suszu w maśle, oleju lub innym nośniku tłuszczowym (olej kokosowy, smalec) jest bardzo skuteczną metodą ekstrakcji. Wystarczy odpowiednią ilość suszu powoli podgrzewać w ok. 80 °C przez 2–3 godziny, a następnie przecedzić.
• Domowa maść ziołowa: Istnieje wiele dowodów, że CBD i inne kannabinoidy są skuteczne przy aplikacji miejscowej, zwłaszcza przy bólach, egzema czy uszkodzeniach skóry. Jako bazę domowej maści możesz użyć wazeliny medycznej, oleju kokosowego lub oliwy z oliwek, masła shea czy lanoliny. Przygotowanie podstawowej maści ziołowej jest proste. Do 1 kg nośnika dodaj około 20–50 g suszu i podgrzewaj w kąpieli wodnej lub w piekarniku ustawionym na niską temperaturę przez około 2 godziny. Temperatura mieszanki nie powinna przekroczyć 80 °C, aby nie zniszczyć kannabinoidów. Potem możesz mieszankę przecedzić lub pozostawić do ostygnięcia i powtórzyć proces podgrzewania kilka razy, aby wydobyć z suszu jak najwięcej składników.
• Nalewka: Podobnie jak tłuszcze, alkohol jest świetnym rozpuszczalnikiem do ekstrakcji składników z ziół. „Zielony smok”, czyli nalewka ziołowa o wysokiej zawartości alkoholu, był dawniej częstym środkiem na ból czy bezsenność. Przygotowanie jest proste. Około 10 g zdekarboksylowanego suszu włóż do 200 ml mocnego alkoholu i zamknij w butelce lub słoiku. Pozostaw mieszankę do maceracji na kilka tygodni w temperaturze pokojowej, w ciemnym miejscu. Na koniec przefiltruj przez filtr do kawy.
• Pozyskiwanie żywicy: Podobnie jak kwiaty, liście przykwiatowe zawierają znaczną ilość trichomów z trzonkiem i główką, w których ukryte są substancje czynne i terpeny. Trichomy można oddzielić od reszty suszu mechanicznie lub przy użyciu odpowiedniego rozpuszczalnika. Wynikiem jest skoncentrowana „żywica” (haszysz, ice hash, rosin, resin) o wysokiej zawartości składników czynnych i terpenów. Pozyskiwanie żywicy przez przesiewanie przez drobne sito (tzw. dry sift) jest jedną z najstarszych metod wytwarzania ziołowych koncentratów.
• Waporyzacja: Inhalacja oparów bogatych w substancje czynne i terpeny jest bardzo skutecznym i szybkim sposobem konsumpcji ziołowych preparatów. Najlepsze do tego celu są dokładnie oczyszczone, wysuszone i dojrzałe kwiaty bez nasion, ale też liście przykwiatowe kryją potencjał leczniczy. Należy się jednak przygotować, że nie mają tak delikatnego smaku. Świetnym sposobem, aby dodać mniej aromatycznemu suszowi przyjemny zapach, są saszetki terpenowe.

Może Cię zainteresować: Suszenie i curing – droga do smacznego zbioru

Duże liście

Trichomy na dużych liściach zawierają w porównaniu z tymi na kwiatach bardzo mało kannabinoidów i cennych monoterpenów. Są jednak bogate w antyoksydanty, chlorofil, błonnik, minerały i witaminy, co czyni je świetnym surowcem do kuchni. Można je także przetworzyć na maści, ale trzeba liczyć się z tym, że potrzeba będzie więcej suszu niż przy użyciu kwiatów lub liści przykwiatowych.

• Zielone smoothie: Dodaj świeże liście do ulubionego smoothie.
• Herbatka ziołowa: Zalej suszone liście gorącą wodą i zaparz. Napar będzie miał ziemisty smak i działanie uspokajające. Do herbatki ziołowej można dodać inne zioła, jak mięta, melisa, czy imbir z miodem.
• Sałatki: Liście można dodać do sałatek. Mają wyrazisty smak, który świetnie komponuje się z musztardowym dressingiem, wyrazistymi serami i owocami.

Korzenie

Korzenie są prawdopodobnie najbardziej zaniedbywaną częścią rośliny przez hodowców, a tymczasem mają długą tradycję w medycynie ludowej sięgającą tysięcy lat. Już starożytne chińskie, greckie i rzymskie teksty opisują odwarek, okłady i pasty z korzeni stosowane na ból, stany zapalne, skurcze czy krwawienia. Jeszcze w XVIII i XIX wieku polecano je na reumatyzm, stany zapalne czy problemy z pęcherzem. Korzenie zawierają wprawdzie jedynie śladowe ilości kannabinoidów, głównie CBD, ale znajdziemy w nich także friedelin i epifriedelanol, o których wiadomo, że mają działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne czy przeciwnowotworowe.

• Nalewka: Korzenie są świetnym składnikiem „zielonego smoka”, którego przygotowanie opisano wyżej.
• Balsam lub maść: Korzenie można także dodać do maści ziołowej. Najpierw wysusz je, a następnie rozkrusz na kawałki lub drobny proszek. Potem dodaj korzenie do maści ziołowej i postępuj zgodnie z powyższą instrukcją.

Łodygi

Łodygi zawierają ze wszystkich pozostałych części roślin najmniej substancji czynnych, za to są bogate w celulozę i ligninę, czyli twarde włókna roślinne. Najlepszym wykorzystaniem jest kompostowanie lub ściółkowanie, ewentualnie można z nich wykonać dekoracje. Nie zalecamy używać wysuszonych łodyg jako podpór dla roślin, ponieważ mogą spleśnieć i rozprzestrzenić zarodniki pleśni w otoczeniu.

Dla kolejnych wskazówek i porad zarówno dla początkujących hodowców, jak i doświadczonych growerów zajrzyj na blog Higarden.